Een ouderlijke burn-out: aan deze vier symptomen kun je het herkennen

Door de coronacrisis hebben veel ouders het erg zwaar

Dat corona voor een moeilijke tijd zorgt voor iedereen, dat is inmiddels wel duidelijk. Ook ouders hebben het er erg zwaar mee. Ineens moesten ze thuiswerken én ook nog eens de lessen van hun kinderen verzorgen. Daarnaast gaan de normale huishoudelijke klusjes zoals boodschappen doen en het huis schoonmaken gewoon door. Een parental burnout, oftewel een ouderlijke burn-out ligt dan ook op de loer, voorál in deze tijd. Je herkent een ouderlijke burn-out aan deze vier symptomen. 

Wat is een ouderlijke burn-out?

Bij een burn-out denk je waarschijnlijk gelijk aan een drukke baan, stressvolle taken en lange werkdagen. Als je erover nadenkt, komt dat eigenlijk redelijk overeen met het ouderschap. Het opvoeden van kinderen is niet alleen een drukke baan, het gaat de hele dag door en het brengt behoorlijk wat stress met zich mee. Het is dan ook niet zo gek dat je ook een burn-out kan krijgen van het ouderschap: een ouderlijke burn-out. Een ouderlijke burn-out houdt dan ook in dat je uitgeput of opgebrand bent door stress rondom het ouderschap. Vijf tot zeven procent van de ouders heeft op een bepaald moment een ouderlijke burn-out, weet psycholoog Moïra Mikolajczak. "In twee derde van de gevallen treft het moeders, en in een derde vaders", vertelt zij aan Psychologie Magazine.

Ernstige gevolgen

Door een ouderlijke burn-out kun je in een diep dal terechtkomen. "De gevolgen zijn ernstiger dan we hadden gedacht", waarschuwt Mikolajczak. Volgens de psycholoog vergroot een ouderlijke burn-out de kans op ontsnappingsfantasieën, zoals het gezin verlaten of zelfmoord plegen, verwaarlozing van het kind (lichamelijk en/of emotioneel) en fysiek, psychologisch en verbaal geweld. Denk hierbij aan dreigen, schelden en hardhandig zijn. "Hierbij geldt: hoe ernstiger de burn-out, hoe ernstiger de gevolgen. Ouders herkennen zich niet meer terug. Ze schamen zich voor de ouders die ze zijn geworden", legt Mikolajczak uit. "Zo komen ze in een negatieve spiraal: het gevoel dat ze tekortschieten versterkt de parental burn-out."

Symptomen

Een ouderlijke burn-out kun je herkennen aan uitputting, vermoeidheid en labiliteit. Daarnaast beleef je vaak geen plezier meer aan het ouderschap. Verder zijn er nog vier duidelijke symptomen aan te wijzen die verband houden met een ouderlijke burn-out:

1. Je zorgt constant voor iedereen, maar negeert je eigen behoeften

Als je altijd klaarstaat voor je gezin en voor hen zorgt – en je zorgen maakt over hoe ze zich voelen, wat ze doen of wat je voor ze moet koken – kan het maar al te gemakkelijk zijn om de dingen die jij nodig hebt buiten beschouwing te laten. In de drukte van het ouderschap is het makkelijk om jezelf weg te cijferen. Zo heb je geen tijd meer om te gaan tennissen, om langs de manicure te gaan of een cursus te volgen. Toch is het belangrijk om te beseffen dat het zoveel moeilijker is om voor je kinderen of anderen te zorgen als je niet goed voor jezelf zorgt. Schrijf je daarom in voor de tennisclub of volg die schildercursus. Doe het voor jezelf én voor je kinderen.

2. Je vindt het moeilijk om je identiteit te behouden

Voor de coronacrisis was je misschien fulltime of parttime aan het werk en ging je geregeld op bezoek bij vrienden en familie. Misschien was je een echt gezelschapsmens, een sportieveling in de sportschool of de harde werker die geregeld overuren maakte. Nu we al een jaar massaal thuis zitten en je fulltime voor je kinderen zorgt (náást je dagelijkse bezigheden), kan het lastig zijn om die identiteit te behouden. Soms lijkt het alsof je niet meer bent dan alleen 'vader' of 'moeder'. Wat voor sommige mensen overigens helemaal niet erg is, maar andere ouders leven juist zo op door met vrienden uit eten te gaan of een potje te voetballen.

3. Het afgelopen jaar miste je sociale contact en steun

Afspreken met andere ouders om verhalen uit te wissen, advies te delen en stoom af te blazen is essentieel voor veel ouders. Even met andere ouders kletsen op het schoolplein, zat er lange tijd niet in. Sociaal contact moest plaatsmaken voor telefoon- en videogesprekken, maar voor veel mensen is dit niet hetzelfde als persoonlijke interactie. De emotionele uitputting die gepaard kan gaan met het verliezen van die sociale interactie, kan voor sommige ouders moeilijk te verdragen zijn.

4. Meer tijd met de kinderen, betekent dat je je vaker zorgen maakt dat je het niet goed doet

Ben ik wel een goede ouder? Voed ik mijn kind wel goed op? Ben ik te streng of juist niet streng genoeg? Het zijn onzekerheden die veel ouders hebben. Als je je kind ook nog ineens thuis les moet geven, brengt dit nog meer zorgen met zich mee. Hierdoor kunnen ouders nog meer het gevoel krijgen dat ze falen als ouder.

Wat kun je doen?

Herken je je in bovenstaande symptomen? Dan is het goed om met iemand gaat praten die onbevooroordeeld naar je verhaal luistert. Dit kan je partner zijn, of misschien je broer, zus of vriend(in). Ook is het geen gek idee om bij je huisarts aan te kloppen. Zo kun je bijvoorbeeld in gesprek gaan met een praktijkondersteuner of een psycholoog. "Ook het besef dat het te goed willen doen als ouder juist betekent dat je tekortschiet, kan helpen. Je moet goed genoeg zijn, maar niet perfect", aldus Mikolajczak.

Lees ook: Relaties onder druk door corona: meer ergernissen en ingehouden frustraties

Bron: The Sun, Psychologie Magazine | Beeld: Pexels, Ketut Subiyanto